Sanat dünyasının vazgeçilmez malzemelerinden biri olarak kabul edilen gesso, bir yüzeyin ömrünü ve sanatsal değerini belirleyen kritik bir rol oynamaktadır. Bu yazıda, gesso'nun ne olduğunu, nasıl kullanıldığını ve neden sanatçılar için bu kadar önemli bir araç olduğunu adım adım inceleyeceğiz.
Gesso nedir?
Herhangi bir yüzeyin uzun ömürlü olması, yüzeyin hazırlanma şeklinde bağlıdır. Evrensel astar olarak bilinen gesso, boyanacak yüzeyin öncelikle dokusunu, emiciliğini, rengini ve kalıcılığını kontrol eder.
Gesso'nun içeriği nedir?
Gesso, geleneksel olarak kalsiyum karbonat (tebeşir), alçı ve genellikle akrilik polimer olan bağlayıcı bir maddenin birleşiminden yapılan beyaz nitelikli bir boya karışımıdır. Gesso’ya beyaz rengini veren pigment titanyum dioksit (titanium dioxide)’tir.
Gesso yerine beyaz akrilik boya kullanılabilir mi?
Teknik olarak beyaz akrilik boya kullanmak amatör işler için pek tabii mümkündür; zira her ikisi de beyaz pigment ve akrilik polimer içerir. Ancak akrilik boya kuruduktan sonra gesso’ya göre daha kaygan bir yüzey elde edilir. Buna karşılık gesso, içeriğindeki kalsiyum karbonat sayesinde daha pürüzlü bir görünüme neden olur. Tüm bunlarla birlikte, gesso astarlama amacıyla özel olarak hazırlandığı için içerdiği hammaddelerin karışım oranları da özel olarak ayarlanmıştır. Bu nedenle Colorbox olarak önerimiz beyaz akrilik boya kullanmak yerine gesso’nun kendisini kullanmanızdır.
Gesso hangi yüzeylerde kullanılabilir?
Tuval bezi ve kağıt, gesso'nun sıkça kullanıldığı yüzeylerdir. Ayrıca, karton, duralit, mukavva, MDF, ahşap, ham kanvas ve ham kumaş gibi yüzeyler de oldukça yüksek emiciliğe sahiptir. Bu tür yüzeylere boya doğrudan uygulandığında, boya hızla emilir ve yüzeyin içine nüfuz eder. Bu, boyanın zamanla renk kaybına yol açabileceği anlamına gelir. İşte bu yüzden, bu yüzeylerin emiciliğini azaltmak ve boyanabilir bir seviyeye getirmek için gesso kullanılır.
Gesso nasıl uygulanır?
Eğer gesso’yu bir tuval bezine yahut kağıda uygulamak istiyorsanız şu adımları izlemelisiniz. Öncelikle yüzeyinizin temiz olduğundan, toz veya benzeri partikül içermediğinden emin olun. Gesso’yu iyice karıştırın. Bu noktada gesso’nuzu ne şekilde kullanacağınıza göre uygulama şekliniz de değişecektir. Eğer yüksek dokulu, kalın yapıda bir uygulama yapmak istiyorsanız önerimiz Liquitex Super Heavy Gesso kullanmanızdır. Uygulamanızda geniş palet bıçağı kullanabilirsiniz. Eğer daha ince yapıda bir uygulama yapmak istiyorsanız geniş, düz bir zemin fırçası kullanabilirsiniz. Bu uygulamada gesso’yu bir miktar sulandırarak da kullanabilirsiniz. Dikkat: Genel olarak %25'ten fazla su ile seyreltilmesi önerilmez. Eğer seyreltilecekse su ile aynı oranda akrilik mat medyum (acrylic matte medium) eklenmelidir. Bu noktada önerimiz gesso için hangi markayı tercih ettiyseniz o markanın serisi ile devam etmeniz. Önerimiz: Winsor & Newton Professional Acrylic Matte Medium ya da Liquitex Professional Acrylic Matte Medium.
Gesso uygulaması için sanatsal yaratıcılığınıza göre birçok farklı malzeme kullanmanız da mümkün: sünger fırçalar, rulo boya fırçaları bunlardan bazıları. Uygulamanız ilk kat soldan sağa, kuruduktan sonra ikinci kat yukarıdan aşağı olacak şekilde olmalıdır. Kaç kat uygulamak istiyorsanız bu sırayı takip etmelisiniz.
Gesso uygulaması kaç kat yapılmalıdır?
Eserlerinizin kalıcılığını düşünüyorsanız profesyonel kalitede bir gesso ile en az 2-3 kat gesso uygulaması yapmalısınız. Sanat mağazalarında ekonomik olarak daha uygun tuvallerde genelde 1 ya da 2 kat gesso uygulaması uygulanır. Profesyonel seviyedeki tuvallerde ise genellikle 3 kat (veya daha fazla) gesso kullanılır. Eğer gesso uygulamasını kendiniz yapmak istemiyorsanız, Colorbox'ın geniş boyut seçeneklerine sahip en az 3 kat gesso’lu %100 pamuk veya keten tuvallerini deneyebilirsiniz. Ayrıca, istediğiniz herhangi bir boyut için özel tuval siparişi de oluşturabilirsiniz.
Gesso uygulaması daha pürüzsüz hale nasıl getirilir?
Uygulama sonrasında fırça izlerinden ya da pürüzlü dokudan rahatsızsanız ince bir zımpara kağıdıyla hafif ve oval bir şekilde yüzeyinizin üzerinden geçebilirsiniz. Bu yönde bir tercihiniz varsa katlar arası zımpara kağıdı kullanmanız önerilir.
Gesso sadece beyaz halde mi bulunur? Gesso renklendirilebilir mi?
Tabii ki en bilinen ve yaygın olarak kullanılan gesso beyaz olsa da gesso’yu renklendirme mümkündür. Bunun için gesso’nuzun içine akrilik boya, akrilik mürekkep veya pigment ekleyebilirsiniz. Kullanabileceğiniz birkaç ürün şu şekildedir: Liquitex Professional Soft Body Akrilik Boya, Liquitex Professional Akrilik Mürekkep, Jacquard Neopaque.
Bununla birlikte halihazırda üretilmiş farklı pigmentasyona sahip gessolar da bulunmaktadır. Liquitex’in beyaz gesso’sunun yanı sıra gri (neutral grey) ve siyah gesso’su bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Eğer gesso’nuz beyaz dahil hiçbir renge sahip olsun istemiyorsanız, transparan gesso’lar (clear/transparent gesso) mevcuttur ve şeffaf gessoların diğer gesso’lardan hiçbir nitelik farkı bulunmamaktadır.
Gesso uygulaması sadece akrilik boyalar için midir?
Hayır, gesso sadece akrilik boyalar için değil, farklı boyama teknikleri ve malzemeleriyle uyumlu olarak kullanılabilir. Birçok farklı teknik için; grafit çubuk, kurşun kalem, karakalem, tebeşir, yağlı pastel, akrilik boya, yağlı boya ve medyumları ile uyumludur.
Bitmiş bir tabloda değişiklik veya düzeltme yapmak için gesso uygulanabilir mi?
Evet, düzeltmeler veya değişiklikler yapmak için mevcut bir tablonun üzerine gesso uygulayabilirsiniz. Ancak bu, önceki çalışmayı etkili bir şekilde siler. Yeni gesso katmanının dokusunun ve görünümünün orijinal yüzeyden farklı olabileceğini unutmayın.
Gesso ile ilgili tüm sorularınız ve merak ettikleriniz için bize Instagram üzerinden ulaşabilirsiniz. @colorbox.com.tr
