| Sanatçılar olarak sık sık karşılaştığımız birçok terim bazen kafa karıştırıcı olabilir. Aynı kelimeler, farklı materyaller veya ortamlarla ilişkilendirildiğinde farklı anlamlara bürünebilirler. Bu yazımızda pastel boya ile ilgili sıkça kullanılan terimlerin tanımlarını paylaşıyoruz. Bu sayede hep birlikte pastel sanatının gizemli dünyasına bir adım daha yaklaşabilir ve bu güzel sanat formunu daha derinlemesine anlayabiliriz. |
| |
| Arap Zamkı (Gum Arabic): |
| Akasya ağacının sakızından yapılan sakız formülü sulu boya başta olmak üzere pastel ve diğer kalemlerin bağlayıcı maddesi olarak da kullanılır. Arap zamkı miktarı ne kadar fazla olursa çizim malzemesi o kadar sert olur; ve dolayısıyla yapacağı işaret/iz de o kadar hafif olur. |
| |
| Aseton: |
| Aseton bir solventtir; yani boya ve vernik gibi maddeleri parçalayabilir veya çözebilir. Pastel boyamada yumuşak (soft) pastellerin harmanlanmasına yardımcı olmak için kullanılır. Harmanlamak (Blending) için asetondan başka elbette su, alkol ve yağlı boya yardımcı yağ malzemeleri de kullanılır. |
| |
| Aşındırıcı Yüzey: |
| Bu terime pastel kağıtlar ve bloknotlar bağlamında sıklıkla karşılaşırız. Pastel kağıtların ve bloknotların yüzey dokuları önemli ölçüde farklılık gösterir. Özellikle ince dokulu mikro-aşındırıcı yüzeyler birçok pastel sanatçısı için tercih edilen yüzeylerdendir; zira bu şekilde pigmentler yerinde tutularak birden fazla rengin katmanlanmasına olanak tanınır. Colorbox olarak önerimiz: Canson Mi-Teintes 160gr 50x65cm. |
| |
| Bağlayıcı: |
| Pastel yapmak için pigmentlerle karıştırılan bir bileşendir. Mum bağlayıcı, yağlı pasteller için kullanılırken; yumuşak ve sert pastellerde ise farklı miktarlarda zamk ve/veya kil kullanılır. |
| |
| Blending (Harmanlama/Karıştırma): |
| Palet üzerinde karıştırılan boyaların aksine, pastellerin farklı renkleri ve tonları doğrudan kağıt veya kartın yüzeyine karıştırılır. Karıştırma, iki veya daha fazla rengin üst üste hafifçe katlanarak ve daha sonra elinizi veya bir alet kullanarak birbirine bulaştırılarak karıştırılması tekniğidir. Karıştırmaya yardımcı olmak için karıştırma sıvıları (su, alkol vb.) da kullanılabilir. Blending teknikleri kullanılan pastelin türüne göre farklılık gösterir. |
| |
| Çapraz Tarama/Boyama: |
| Yakın aralıklı paralel çizgiler çizerek ton veya gölgeleme efektleri oluşturmak için kullanılan bir tekniktir. |
| |
| Çizgili Kağıt (Laid Paper): |
| Üretim süreçlerinin bir sonucu olarak pürüzsüz, ince nervürlü bir yüzeye sahiptir. Deneyimlemeniz için Colorbox olarak önerimiz: Ingres d'Arches MBM Natural White 130gr 50x65cm Laid Text-%75 Cotton-Paste |
| |
| Çubuk (Stick): |
| Kalem yerine çubuk şeklinde bir formatta gelen tüm pastelleri ifade eder. |
| |
| Diş: |
| Diş, pastel kağıdın dokulu kalitesini nasıl tanımladığımızdır, çünkü farklı marka ve türdeki kağıtlar farklı diş derecelerine sahiptir. Yüzeyin diş yapısı boyayı sabit tutar. |
| |
| Fiksatif: |
| Fixatif, pastel resimlere uygulanan bir çözümdür; çünkü sabitleyici olmadan renkler hala silinebilir kalır. Genellikle verniğe benzer bir reçine içeren açık bir sıvıdır ve genellikle kuru bir ortama püskürtülerek pigmenti yüzeyde sabitlemek ve bitmiş çalışmayı silinmeye karşı korumak için kullanılır. Çalışırken katmanları korumak ve tamamlanan işi korumak için fixatif uygulayabilirsiniz. Çoğu fixatif aerosol olarak gelir ve iyi havalandırılmış bir alanda püskürtülmelidir. Colorbox olarak önerimiz: Winsor & Newton Fixative 400ml Sprey |
| |
| Glassine Kağıt: |
| Glassine kâğıt su, hava ve yağ maddelerine karşı direnç gösterebilen parlak ve pürüzsüz bir kâğıt türüdür. Oldukça saf bir hamurdan yapılan bu kağıt, kuru ortamdaki medya eserlerinin yüzeyini depolama, gönderim, bloknotlar veya kitaplar içinde silinmeye karşı korumak için kullanılabilir. Yağa, havaya ve suya dayanıklıdır ve arşivsel korumayı sağlamak için asitsizdir. |
| |
| Güderi: |
| Güderi derisi, gözenekli bir deri türüdür. Bazı ressamlar tarafından pastel boyama için kullanılan ve blending tekniğine iyi cevap veren bir yüzeydir. Edgar Degas’ın pastel eserleri bu kapsamda incelenebilir. Güderi aynı zamanda baskı uygulayarak rengi kaldırmak için de kullanılabilir. |
| |
| Harmanlama Sıvısı: |
| Karıştırmaya yardımcı olmak için yumuşak pastel üzerine su, alkol, aseton ve yağlı boya solventleri dahil olmak üzere çeşitli sıvılar uygulanabilir. Bu sıvılar, renkleri daha yumuşak ve akıcı bir şekilde birbirine karıştırmak, geçişleri yumuşatmak veya belirli efektler oluşturmak için kullanılabilir. Önemli not: Üzerinde çalıştığınız yüzeyin seçtiğiniz sıvıya dayanıklı olup olmadığını her zaman kontrol edin. |
| |
| Hamur Silgi: |
| Karakalem çalışmalarından da tanıdığımız hamur silgiler pastel çalışmalarında da rengi kaldırmak için kullanılır. Kolayca yoğrulabilir ve detaylı çalışmalar için daha hassas noktalara şekillendirilebilir. |
| |
| Impasto: |
| Impasto, bir resim tekniği olarak kullanılan kalın ve dokulu bir boya uygulama yöntemidir. Yağlı pastel, pastel resim tekniği içerisinde impasto tekniklerine en uygun olan ortamdır. |
| |
| İspirto: |
| İspirto, ya bir izopropil alkol ya da etanol bazlı bir sıvıdır. Pastel boyamada harmanlayıcı (blending) sıvı olarak kullanılır. |
| |
| Kaplamalı Kağıt: |
| İnce mantar parçacıkları veya kum olarak bilinen yumuşak mikro liflerden oluşan bir dokuyla kaplanmış bir tür pastel kağıt türüdür. Kaplamalı kağıtlar, kaplamasız kağıtlara göre daha fazla pastel katmanı tutar ve farklı kaplama türleri, pastel işaretlerin görünümü üzerinde etkiye sahiptir. |
| |
| Kauçuk Fırça: |
| Pastel boyamada kullanılan, boya fırçasına benzeyen bir malzemedir; ancak sonunda kıl yerine silikon uç bulunur. Direkt olarak boyamada kullanılabileceği gibi; silikon uçları harmanlama işlemi görerek boyaların birbiri içinde dağılmasını sağlar. |
| |
| Kağıt Kalem: |
| Kağıt kalemler parmağınızı kullanmak yerine çizimin veya boyanın yüzeyine karıştırmak için kullanılan, yumuşak kağıt hamurundan yapılmış silindirik bir araçtır. Pasteli uyguladıktan sonra hareket ettirmenize, yüzeyine daha da itmenize ve renkleri birbirine karıştırmanıza olanak tanır. Colorbox olarak önerimiz: Derwent Paper Stump (Pastel Yayıcı) |
| |
| Kazıma: |
| Kazıma tekniği, altındaki yüzeyi ortaya çıkarmak için yumuşak pastel rengi kazımak için sert bir alet veya aletin (palet bıçağı, bıçak veya fırça sapı gibi) kullanılmasını içeren bir tekniktir. |
| |
| Kitre: |
| Arap Sakızına benzer şekilde yumuşak pastellerin bağlayıcısında sıklıkla kullanılan, suda çözünebilen bir sakız. |
| |
| Pastel Kağıt: |
| Pastel resim yapımı için özel olarak yapılmış kağıtlar, pastel parçacıklarının hapsolabileceği bir doku ve diş özelliklerine sahiptir. Zira çizim kağıtlarının çoğu çok pürüzsüzdür ve pastel kolayca silinir. Pastel kağıt genellikle renklidir çünkü kağıt parçaları pastel işaretlerin arasından görünebilir, dolayısıyla kağıdın rengi resmin görünümünü büyük ölçüde etkiler. |
| |
| Pastel Kalem: |
| Pastel kalemler ahşapla kaplanmış yumuşak pastel renklerdir. Malzemeyi doğrudan elinizle tutmanız gerekmediği için yumuşak pastel renklerle çalışmanın daha temiz bir alternatif yolunu sunar. Ayrıca sıradan bir kalem gibi keskinleştirilebilirler, bu da resimlere detay katmanın harika bir yolu olduğu anlamına gelir. |
| |
| Parlaklık: |
| Yüzeyin parlaklığı ifade edilmektedir. Yağlı pasteller mumsu bir parlaklık yaratırken, yumuşak pasteller genellikle mattır. |
| |
| Parşömen (Vellum) Kağıt: |
| Vellum kağıdı, tarihi parşömen kağıdından veya modern bitkisel parşömen yerine geçen parşömen kağıdından farklı olarak, kağıdın yüzeyine ılımlı bir diş ve düzgün bir yüzey sağlayan ince, düzgün bir dokuya sahip olan kaplanmış bir kağıttır. Çoğunlukla bir taraf diğerinden daha pürüzsüz olduğundan hangi dokuyu kullanacağınızı seçebilirsiniz. Pastel kağıtta bulunan üç doku grubundan biridir; diğerleri çizgili kağıt (laid paper) & kaplamalı kağıt (coated paper). |
| |
| Pigment: |
| Pigment, laboratuarda veya doğal renkli kayalardan elde edilen ince öğütülmüş renktir. Pigment, çeşitli bağlayıcılarla birlikte pastellerin ana bileşenlerinden biridir. |
| |
| Sert Pastel: |
| Sert pasteller, yumuşak pastellere göre daha keskin izler bırakan bir tür pastel çubuktur. Bu, kolayca parçalanmadıkları veya lekelenmedikleri için ince çizgiler ve ayrıntılar oluşturmada onları daha iyi hale getirir. Bununla birlikte, sertlikleri, kolayca karışmadıkları ve renkleri üst üste katmanın daha zor olduğu anlamına gelir. Yumuşak pastellerle ve diğer çizim ve boyama ortamlarıyla birlikte kullanılabilirler. |
| |
| Sürtünme Tekniği (Frotaj): |
| Frotaj, bir doku oluşturmak için sürtünme eylemidir. Yani, kağıdın altında bir nesne varken kaleminizi kağıdın üzerine sürerseniz oldukça ilginç şekiller ve dokular elde edersiniz. |
| |
| Tebeşir: |
| Tebeşir, kalsit mineralinden oluşan kireçtaşının bir formu olan yumuşak ve gözenekli bir malzemedir. Bazen yumuşak pastellerde (çoğunlukla orta kalitedekiler) dolgu maddesi olarak kullanılır, ancak aynı zamanda kendi başına bir çizim malzemesidir. |
| |
| Toz: |
| Yumuşak pastel, tozlu bir ortamdır; gevşek tozlu malzeme kağıdın yüzeyinde ve ayrıca masada ve yerde birikebilir. Herhangi bir tozlu maddeyi solumak sağlıklı değildir, bu yüzden yumuşak pastelleri kullanırken dikkatli olmak gerekir. Kağıdın üzerindeki fazla pasteli üflemeyin, bunun yerine hafifçe vurun ve silin. Tozu yakalamak için alt rafa yapışkan tarafı yukarı gelecek şekilde geniş maskeleme bandı yapıştırabilirsiniz. |
| |
| Velur (Kadife) Kağıt: |
| Velur (Kadife) Kağıt, pastel boyama için özel olarak üretilmiş, kadifemsi dokulu bir kağıt türüdür. Pastel boyanın kolayca emilmesini sağlar. Pürüzsüz yüzeyi ve yumuşak tonlarıyla ince çizgiler oluşturmanıza yardımcı olur. |
| |
| Yağlı Pastel: |
| Yağlı pasteller, kurumayan bir yağ ve balmumu bağlayıcıya bağlanan pigmentlerden yapılmış bir tür pastel çubuktur. Yumuşak pastellerle karşılaştırıldığında, yağlı pastellerin kıvamı daha kremsidir ve dokuları sert balmumundan ruj gibi yumuşak ve kremsiye kadar değişir. Bazı sanatçılar tarafından yumuşak pastellere göre daha az tozlu oldukları için tercih edilirler. Ayrıca son derece çok yönlüdürler ve solventler kullanılarak harmanlanmış akrilik ve yağlı boyalar gibi diğer ortamlarla birlikte kullanılabilirler ve hatta çini boyama teknikleriyle kullanılmak üzere eritilebilirler. Oksijeni emerek sertleşen kuruyan bir yağ kullanan yağlı boyadan farklı olarak yağlı pasteller, asla sertleşmeyen, kurumayan bir yağ olan mineral yağdan yapılır. Bu, rengin lekelenmeye devam edeceği anlamına gelir, bu nedenle çalışma genellikle camın arkasında çerçevelenir. Colorbox olarak önerimiz: Caran d'Ache Neopastel |
| |
| Yumuşak (Soft) Pastel: |
| Soft pastel, diğer pastel türlerine göre optimum pigment/bağlayıcı oranı içerdiğinden daha yumuşak bir dokuya ve daha canlı renklere izin verir. En kaliteli pasteller genellikle tek pigmentlerden yapılmış ve yüksek oranda pigment içeren pastel çubuklarıdır. Bu pasteller, daha saf ve parlak renklere sahiptir çünkü pigmentlerin saf halleri kullanılarak üretilirler. Ayrıca, bu pastellerin daha fazla renge sahip olması yaygındır, çünkü her renk için ayrı bir pastel çubuğu üretilmiştir. Colorbox olarak önerimiz: Schmincke Pastel Cold Green. |
| |
| Zımparalanmış Pastel Kağıt: |
| Zımparalanmış pastel kağıt, üzerine pastellerle çizilmek üzere tasarlanmış özel bir kağıt türüdür. Kaplanmış bir tür kağıt olan bu kağıdın yüzeyine ince zımpara tanecikleri yapıştırılmıştır. Bu, bu yüzeyde yapılan çizimlerin, kurşun kalem veya eskiz kağıdı gibi diğer kağıt türlerine göre daha parlak ve canlı olduğu anlamına gelir. Yüzeyde daha fazla tane olması, çatlaklarda daha fazla pastel renginin birikmesine olanak tanır. Bu aynı zamanda, zımpara tanelerinin pasteli hızlıca tüketmesi nedeniyle, pasteli daha hızlı tüketmenize neden olur. Birçok deneyimli pastel sanatçısı sadece zımparalanmış kağıt kullanır. |
